11 Şubat, 2022

Türkiye’de Marketler sattıkları gıdanın her yıl %10'unu çöpe atıyorlar. Bununla birlikte, Marketlerin bu kadar çok iyi yiyeceğin boşa gitmesine izin vermesinin başka nedenleri de var.

Gıda israfının marketleri ilgilendiren kısmıyla ilgili bazı önemli faktörleri şöyle sıralayabiliriz;

Stok fazlası olan ürün teşhirleri

Çoğu Market, tüketicilerin tam olarak stoklanmış bir teşhirden ürün satın alma olasılığının daha yüksek olduğu varsayımı altında çalışır. Bu varsayım, aşırı stoklanmaya ve mükemmel şekilde inşa edilmiş ürün piramitlerinin altındaki gıdalara zarar verir.

Kozmetik mükemmellik beklentisi

Tüketiciler mükemmel görünümlü ürünler beklemektedir. Perakendeciler ürünlerini bu beklentiye göre stoklarlar. Oysa taze ve faydalı gıda bu demek değildir. Şekil, boyut ve renk belirleyici değildir ama öyle olmaktadır.

Son kullanma tarihi

Çoğu tüketici, son kullanma tarihlerinin ve son satış tarihlerinin ne anlama geldiği konusunda hiçbir fikre sahip değildir. Tüketiciler (ve birçok Market), bu günlerden sonra yiyeceklerin artık iyi olmadığını yanlış bir şekilde varsaymaktadırlar. Bunun yerine, son kullanma tarihleri, Marketlerin en yüksek tazeliği belirtmeleri için ürüne biçilen süredir. Çoğu gıda, son kullanma tarihinden çok sonra da tazeliğini korur ve yenilebilir. Tüketicilerin yiyecekleri satın almayacağından veya mağazaların eski ürünler taşıdığını düşünmesinden korkan marketlerin çoğu, son kullanma tarihinden birkaç gün önce ürünleri stoktan çıkarır yahut doğrudan çöpe atar.

Hasarlı ürünler, modası geçmiş promosyon ürünleri ve popüler olmayan ürünler

Çoğu zaman, ürün ambalajı nakliye sırasında hasar görür ve Marketlerin gıdalar zarar görmemiş olsa bile ürünleri atmasına neden olur. Mağazalar, belki de haklı olarak, hemen yanında bozulmamış bir mısır gevreği varsa, hiçbir tüketicinin ezik bir kutu mısır gevreği satın almayacağını varsayar. Bir bir noktada doğrudur ama bu algıyı değiştirmek yine Marketlerin pazarlama stratejileri içinde yer almalı ve israf bu noktada engellenmelidir. Ek olarak, aşırı stoklanmış tatil yiyecekleri veya popüler olmayan yeni ürünler gibi satılamayan ürünler genellikle atılır. Örneğin Fransız süpermarket zinciri Intermarchè, şekilsiz meyvelerle ilgili algıları düzeltmek için bir savunuculuk kampanyası başlattı. Program, milyonlarca ton tuhaf şekilli meyve satarak büyük bir başarı elde etti.

Suçlu kim?

Fark etmiş olabileceğiniz gibi, bu açıklamaların hepsi Marketlerin suçu değil. Sorunların çoğu, seçici zevkleri Marketlerin ne sattığını belirleyen tüketicilerde yatmaktadır. Bu sorunların tüketicilerin evleri ile paralellikleri vardır. Genelde tüketiciler çok fazla yiyecek alır, çok çabuk çöpe atar ve israfa çok az dikkat eder. Tüketici düzeyindeki gıda israfı, perakende düzeyindekinin yaklaşık iki katıdır.

Gıda güvenliği ve gıda israfı konusunda hem tüketicilerin hem de satıcıların eğitim eksikliği, kötü alışkanlıklara ve israfa yol açan satış uygulamalarına yol açmıştır. Gıda israfının Marketlere yüklediği rolü bu bağlamda Tüketici-Market karşılıklı etkileşimine göre değerlendirmek soruna bakışımızda daha sağlıklı çözüm yolunu bulmak için belirleyici bir bakış açısı olacaktır.

---

Yazar: kalmasin.com.tr

---